Và thực trạng phổ biến là khi một trong các bên trong giao dịch có vi phạm (hoặc có thể có dấu hiệu vi phạm) hợp đồng thì bên bị vi phạm sẽ không ngần ngại đưa lên mạng xã hội các thông tin vi phạm, các cam kết giữa các bên, các tin nhắn trao đổi hoặc thậm chí là toàn bộ hợp đồng để cảnh báo, khiêu khích, thể hiện sự bất mãn, hoặc chỉ đơn giản là để “xả” cơn tức giận. Nhưng liệu khi làm như vậy, họ đã lường trước các rủi ro pháp lý và cả rủi ro dưới góc độ đạo đức kinh doanh?
Rủi ro pháp lý khi “bóc phốt” đối tác Xuất nhập khẩu, Logistics, Forwarder... trên mạng xã hội.
Hiện nay, hầu hết các đối tác kinh doanh đều có những thỏa thuận về việc bảo mật thông tin thông qua các tài liệu như Thỏa thuận bảo mật thông tin (NDA – Non-Disclosure Agreement), các điều khoản cụ thể trong các hợp đồng thương mại, các thỏa thuận kinh tế của mình hoặc dẫn chiếu các quy định chung của pháp luật.
Pháp luật Việt Nam hiện hành có những quy định liên quan nghĩa vụ bảo mật thông tin của các bên trong các giao dịch dân sự, hợp đồng. Nhiều điều khoản đề cập nghĩa vụ bảo mật thông tin như quy định tại điều 387.2 Bộ luật Dân sự 2015 về việc sử dụng thông tin đúng mục đích trong giao kết hợp đồng; nghĩa vụ bảo mật thông tin trong hợp đồng cung ứng dịch vụ quy định tại điều 517.5 Bộ luật Dân sự 2015 và điều 78.4 Luật Thương mại 2005; những quy định chung về nghĩa vụ giữ bí mật thông tin của các bên khi giao kết và thực hiện hợp đồng trong các lĩnh vực khác.
Đồng thời, việc tiết lộ, sử dụng thông tin bí mật trong kinh doanh mà không được phép của chủ sở hữu được xác định là hành vi cạnh tranh không lành mạnh bị cấm theo quy định tại điều 45.1.(b) Luật Cạnh tranh 2018, chưa kể nếu làm lộ thông tin thuộc bí mật kinh doanh (đối tượng quyền sở hữu trí tuệ) của bên còn lại thì còn vi phạm các quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ.
Do đó, khi một trong các bên tiết lộ các thông tin về hợp đồng, về những trao đổi trong quá trình giao dịch giữa các bên hoặc hành vi vi phạm của một bên mà không được sự đồng ý của bên còn lại, thì có thể bị xem là hành vi vi phạm nghĩa vụ bảo mật thông tin. Và như vậy, từ vị trí là bên bị vi phạm, họ cũng lại có thể trở thành bên vi phạm và sẽ phải chịu các chế tài, hình thức xử lý tương ứng như được quy định trong hợp đồng (nếu có) và theo quy định của pháp luật.
Doanh nghiệp cần lưu ý trong trường hợp lợi dụng mạng xã hội để tiết lộ thông tin nhằm mục đích vu khống, xuyên tạc tổ chức, cá nhân, hoặc sử dụng thông tin của tổ chức, cá nhân khác mà không được sự đồng ý hoặc sai mục đích theo quy định của pháp luật thì có thể bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt từ 10-20 triệu đồng (điều 101.1.(a), điều 102.3.(g) Nghị định 15/2020/NĐ-CP).
Hoặc nếu có đầy đủ dấu hiệu cấu thành tội vu khống thì có thể bị truy tố hình sự trong khung hình phạt: phạt tiền từ 10-50 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 07 năm (tùy theo mức độ) (điều 156 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi, bổ sung năm 2017). Bên cạnh đó, bên có hành vi “bóc phốt” làm ảnh hưởng đến uy tín, danh dự của doanh nghiệp khác cũng có thể chịu trách nhiệm dân sự tương ứng.
Rủi ro về đạo đức kinh doanh khi “bóc phốt” đối tác Xuất nhập khẩu, Logistics, Forwarder... trên mạng xã hội.
Các bên trong một giao dịch thường có những lợi ích đối lập nhau nên cũng thường có mâu thuẫn phát sinh trong quá trình hợp tác. Tuy nhiên, nếu cứ xảy ra mâu thuẫn là lại đưa lên mạng xã hội thì điều đó cho thấy họ không tôn trọng đối tác của mình, không thiện chí giải quyết các mâu thuẫn, hành xử thiếu chuyên nghiệp và chỉ làm cho mâu thuẫn thêm nghiêm trọng cũng như phá vỡ các quy tắc đạo đức trong kinh doanh.
Hệ lụy rõ ràng là những người khác nhìn vào và sẽ trở nên e dè, ngại ngần phát triển mối hợp tác với người có cách hành xử nặng cảm tính, thậm chí “bêu riếu” đối tác của họ mỗi khi có mâu thuẫn hay tranh chấp, đặc biệt, các đối tác nước ngoài là những người dễ đánh giá hành vi “bóc phốt” là thiếu văn minh.
Các phương thức giải quyết tranh chấp hiện nay thay cho việc bóc phốt đối tác lên MXH.
Thay vì lựa chọn cách hành xử tiềm ẩn nhiều rủi ro vi phạm pháp luật, doanh nghiệp có thể xử lý hành vi vi phạm của đối tác bằng các cách như tự thương lượng, hòa giải, hoặc khởi kiện tại cơ quan có thẩm quyền.
Với hình thức tự thương lượng, các bên có thể chủ động trao đổi, bàn bạc, tìm kiếm và quyết định phương án giải quyết tranh chấp. Hình thức này phổ biến, ít tốn kém, bảo mật thông tin tranh chấp của nhau, đồng thời có thể tự quyết định các vấn đề mà không cần phải thông qua bên thứ ba. Trên thực tế, tự thương lượng là điều cần thiết, giúp các bên hiểu được những ý kiến và mong muốn của nhau, để từ đó cân nhắc các phương án khắc phục vi phạm và đề xuất cách giải quyết vụ việc theo thỏa thuận, hợp đồng mà các bên đã ký kết và theo quy định của pháp luật.
Với hình thức hòa giải, hình thức này có những điểm tương đồng nhất định với tự thương lượng. Sự khác biệt đáng kể nhất là có sự tham gia của bên thứ ba, có thể là cá nhân (hòa giải viên) hoặc tổ chức hòa giải (trung tâm hòa giải thương mại) có nhiệm vụ khơi gợi những vấn đề mâu thuẫn và nguồn gốc ẩn sâu của những tranh chấp, đưa ra những định hướng để chính các bên lựa chọn và quyết định. Hòa giải là xu hướng giải quyết tranh chấp phổ biến và được ưa chuộng trên thế giớI. Việc hòa giải không chỉ thúc đẩy tháo gỡ những bất đồng mà còn giúp các bên hiểu được vị trí, những mong muốn của đối tác, củng cố sự hợp tác và cùng phát triển.
Với hình thức khởi kiện tại cơ quan giải quyết tranh chấp có thẩm quyền, khi các bên đã không thể giải quyết tranh chấp bằng tự thương lượng hoặc hòa giải thì có thể lựa chọn giải quyết tranh chấp tại tòa án (công khai, thời gian thường kéo dài lâu do thủ tục tố tụng đặc thù, án phí thấp) hoặc trọng tài (bảo mật, thời gian tố tụng linh hoạt và tương đối, phí trọng tài cao). Các bên lưu ý rằng trong bất kỳ giai đoạn nào, trước khi cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp ra bản án, quyết định hoặc phán quyết giải quyết vụ tranh chấp, thì các bên vẫn có thể quay trở lại giai đoạn tự thương lượng, hòa giải hoặc thực hiện đồng thời với giai đoạn khởi kiện.
Với các hình thức vừa nêu, trong trường hợp doanh nghiệp của bạn bị đối tác “bóc phốt”, lời khuyên cho bạn là không nên “bóc phốt” ngược lại. Cách khôn ngoan hơn là tìm kiếm sự tư vấn về luật để xử lý khủng hoảng truyền thông và làm cầu nối giải quyết tranh chấp.
________
Nguồn: Luật sư Lương Mỹ Phượng - Lê Trọng Thêm - Công ty Luật LTT & Lawyers.
Bạn đưa ra một vài điểm bất lợi của việc làm tự do, và khách hàng “quỵt” tiền là một trong số đó. Cuối cùng, trước khi ra về, bạn chốt một câu rằng: “Nếu được, tớ vẫn muốn đi làm công ty và có thu nhập ổn định thay vì làm freelance. Vì tớ cảm thấy mệt mỏi ở chiến trường này rồi.”
Tối hôm đó, mình suy nghĩ rất nhiều về câu chuyện của bạn ấy. Mình biết cảm giác khi công sức bỏ ra mà cuối cùng không được trả lương xứng đáng thì đau đớn như thế nào. Vì mình đã từng chứng kiến cô bạn thân bị công ty quỵt tiền lương sau khi nghỉ việc. Mặc dù số tiền lúc đó không nhiều, nhưng đó vừa là công sức vừa trúng vào dịp Tết Nguyên Đán. Bạn cứ tưởng sẽ có một chút tiền để mua quà biếu bố mẹ, nhưng cuối cùng lại tay trắng đi về quê.
Đó là một trải nghiệm vô cùng mệt mỏi.
Cho dù là vậy, tại thời điểm đó, nếu không làm nghề dịch vụ XNK tự do, mình không biết mình muốn gì và thích gì. Không một công ty nào đủ sức hấp dẫn để mình viết CV xin việc. Freelance vẫn là lựa chọn tối ưu nhất.
Đến nay, mình đã theo đuổi công việc này được khá lâu, nó mang lại cho mình rất nhiều hỉ nộ ái ố khác nhau. Tính tới thời điểm hiện tại, mình may mắn chưa rơi vào trường hợp bị khách hàng miền nam quỵt tiền, nhưng khách hàng ngoài bắc thì có.
Mặc dù bị khách hàng quỵt tiền không phải là tình trạng hiếm gặp đối với những người làm tự do, nhưng khi chuyện đó xảy ra, mình sẽ giải quyết thế nào? Liệu mình có nên bóc phốt người đó lên các trang mạng xã hội hay không? Dưới đây là câu trả lời của mình.
Có nên làm mọi chuyện trở nên ồn ào?
Có hai kiểu giải quyết cho tình huống này. Một là xử lý theo kiểu ồn ào như “bóc phốt” trên các trang mạng xã hội. Hai là im lặng và từ từ tìm hướng giải quyết.
Đối với kiểu số một, người “bóc phốt” ngoài mục đích mong muốn lấy lại tiền, họ còn tìm kiếm sự đồng cảm từ những người khác. Theo họ, đó là cách lấy lại tiền nhanh nhất và hiệu quả nhất. Nhờ tốc độ lan truyền tin tức nhanh đến chóng mặt của mạng xã hội, bài bóc phốt sẽ lan truyền rộng rãi đến với nhiều người. Khi đó, sẽ có nhiều luồng sóng tiếp nhận từ động viên an ủi cho đến những lời trách móc... Nếu lựa chọn cách làm này, bạn phải là người có khả năng đứng vững trước dư luận.
Bản thân mình không thích mọi chuyện xảy ra quá ồn ào nên mình đi theo phương án thứ hai. Đây là câu chuyện của cá nhân nên mình muốn tự xử lý. Chỉ khi chuyện này vượt quá khả năng, mình mới tìm kiếm sự giúp đỡ từ người khác.
Đăng lên mạng xã hội không phải là cách giải quyết duy nhất
“Bóc phốt” không phải cách duy nhất lấy lại tiền từ khách hàng mà chỉ là một trong những lựa chọn. Bạn nên nhớ rằng bóc phốt nhau không có nghĩa khách hàng sẽ sợ và trả tiền cho bạn ngay lập tức. Dĩ nhiên, điều đó vẫn có thể xảy ra nhưng không phải lúc nào mọi chuyện đều đi theo hướng bạn muốn.
Ngoài cách này, vẫn còn nhiều cách khác hay hơn để “đòi nợ” và mình sẽ ưu tiên lựa chọn.
Cách 1: Liên tục gửi mail đến khách hàng. Một số khách hàng nghĩ bạn sẽ từ bỏ nếu họ cứ mãi im lặng. Nhưng không. Họ nợ dai bao nhiêu mình đòi dai bấy nhiêu. Mình sẽ lên lịch gửi thư tự động đến khách hàng đó. Nếu họ cảm thấy bị làm phiền, họ sẽ trả nợ. Nếu họ muốn dời lại tháng sau vì lý do chưa có ngân sách, đúng 1 tháng sau, mình sẽ nhắc nhở họ thêm một vài lần nữa.
Cách 2: Liên lạc với những người khác cùng làm việc với họ để tìm hiểu mọi chuyện. Từ những người đồng nghiệp đó, mình sẽ hiểu rõ hơn về vị khách mình đang hợp tác. Ngoài ra, khi kết nối với họ, mình có thêm sự đồng cảm và ủng hộ từ những người có chung hoàn cảnh. Ít ra lúc đó, mình không đơn độc.
Cách 3: Nhờ đến sự hỗ trợ của pháp luật. Đây là lý do vì sao mỗi freelance nên thủ sẵn hợp đồng làm việc. Nếu khách hàng không trả tiền, tức là họ đang vi phạm hợp đồng và mình hoàn toàn có thể nhờ đến pháp luật can thiệp. Pháp luật luôn công bằng, nếu mình đang làm đúng, mình không có gì phải sợ.
Cách 4: Từ bỏ câu chuyện đòi nợ và quyết định chấm dứt làm việc với loại khách hàng này. Theo mình, đây là phương án bất đắc dĩ cuối cùng mà mình phải lựa chọn. Nếu đã cố gắng nỗ lực đi đòi nợ và không được, mình sẽ xem như của đi thay người và đây là chi phí cho bài học xương máu đó. Mình tin sau bài học này, mình sẽ lớn lên và trưởng thành hơn trong sự nghiệp freelancer.
Đừng lấy trứng chọi đá. Theo mình, bóc phốt những công ty đó lên mạng xã hội là một nước đi vô cùng mạo hiểm mà rủi ro phần lớn thuộc về chính mình.
So với một công ty, mình chẳng là cái gì đối với họ. Việc bóc phốt công ty đó lên các trang mạng xã hội đồng nghĩa với việc mang sự rủi ro về cho bản thân. Mình không thể biết quyền lực của người đó và mình càng không biết hệ quả của chuyện “bóc phốt” này sẽ đi đến đâu. Nếu họ là người có “máu me” trong xã hội, không những không được trả nhuận bút mà có khi trang Facebook cá nhân cũng sẽ “bay màu” trong vòng 1 nốt nhạc.
Tình huống xấu hơn, họ sẽ sử dụng bài đăng đó để đánh ngược lại mình vì làm ảnh hưởng đến tình hình kinh doanh của công ty. Bạn không sai nhưng họ sẽ làm cho bạn trở thành sai. Đó là cái đáng sợ của xã hội hiện nay.
Và nếu bài bóc phốt đi quá xa ngoài tầm kiểm soát, nó có thể mang tác dụng phụ và ảnh hưởng đến danh tiếng của bạn. Một số khách hàng tiềm năng khi đọc những bài viết này, có thể họ sẽ hơi do dự khi muốn thuê bạn. Vì nếu như họ trả lương trễ cho bạn vì lý do bất khả kháng, liệu họ có được yên hay cũng lên các diễn đàn “ngồi” như công ty A này. Chắc bạn biết tốc độ lan tin của mạng xã hội nhanh như thế nào mà đúng không?
Mình biết, nếu gặp tình huống này xảy ra, sự nóng giận sẽ làm lu mờ đi lý trí. Khi đó, mình hoặc bạn đều sẽ có những bước đi sai lầm mà quên mất hậu quả phía sau. Đôi khi mình chỉ cần chậm lại một nhịp, mọi vấn đề sẽ giải quyết theo cách tốt hơn mà không để lại rủi ro.
Là Freelance trong lĩnh vực XNK, Logistics vẫn sẽ còn nhiều khó khăn thử thách ở phía trước. Chuyện “quỵt” tiền là chuyện chúng ta luôn được cảnh báo bởi rất nhiều người. Chúng ta biết nó sẽ xảy ra, chỉ là không biết khi nào. Nhưng nếu chuyện này xảy đến, mình vẫn luôn hy vọng cả bạn và mình sẽ giữ vững tinh thần vượt qua thử thách này.
- QUY ĐỊNH XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH LĨNH VỰC HẢI QUAN.
- Bảng tổng hợp các lỗi vi phạm thường gặp về Thủ tục Khai báo Hải quan, khai báo thuế XNK.
- WARNING COMMON VIOLATIONS WHEN PROCESSING THE PROCEDURES OF CUSTOMS CLEARANCE.
- Công văn hướng dẫn, quyết định, thông báo... của Hải quan là một văn bản áp dụng luật, không phải VBQPPL.