Logistics, Supply chain và Blockchain: sự kết hợp hoàn hảo
Blockchain, công nghệ nền tảng của Bitcoin, thực chất là một cách chia sẻ thông tin giữa các bên rất an toàn và hiệu quả. Nó tạo ra một sổ cái số bền vững của các giao dịch được duy trì bởi một mạng lưới phân phối các máy tính.
Tiềm năng chia sẻ, cấu trúc chống giả mạo và tính minh bạch tuyệt đối của công nghệ này biến nó trở thành một công cụ hoàn hảo để cách mạng hóa phương thức xử lý chuỗi cung ứng ngày nay.
Logistics được định nghĩa là khuôn khổ quy hoạch để quản lý các luồng vật liệu, dịch vụ và thông tin. Logistics hàng hóa vật chất thường bao gồm hoạt động tích hợp giữa các luồng thông tin, vận chuyển, lưu kho và cả an ninh.
Các chuỗi hậu cần thường trải dài qua nhiều bước và hàng trăm vị trí địa lý khác nhau. Dễ hiểu là điều này gây khó khăn cho việc theo dõi các sự kiện trên toàn chuỗi, kiểm tra và xác nhận hàng hoá được vận chuyển cũng như phản ứng kịp thời trước những tình huống bất ngờ.
Hơn nữa, do thiếu minh bạch nên rất khó để điều tra các hoạt động bất hợp pháp xảy ra bất cứ đâu trên chuỗi.
Blockchain sở hữu tiềm năng giải quyết tất cả các vấn đề nói trên. Là một sổ cái công khai minh bạch, nó cung cấp cho khách hàng cũng như kiểm toán viên những công cụ đơn giản và hiệu quả nhằm theo dõi toàn bộ hành trình của một sản phẩm trước khi đến điểm cuối cùng. Một khía cạnh quan trọng khác của Blockchain đó là nó chỉ có thể mang lại đầy đủ lợi ích khi tất cả các thành viên của chuỗi hậu cần truy cập vào mạng lưới.
Ngoài giải quyết các vấn đề cụ thể trong ngành, Blockchain còn đưa ra một gói lợi ích tức thời. Nó không chỉ loại bỏ bên trung gian không cần thiết và làm giảm đáng kể khối lượng luồng công việc mà còn cung cấp bảo mật Blockchain, giảm sai sót đồng thời ngăn ngừa hàng hoá sai nhãn hay trái phép và các hành vi gian lận khác.
Không chỉ vậy, mô hình mới này còn hứa hẹn một tiềm năng rất lớn trong việc tiết kiệm chi phí cho ngành công nghiệp.
Tính đến nay, đã có một số nỗ lực nhằm tích hợp Blockchain vào ngành công nghiệp logistics và Supply chain:
Các tập đoàn vận tải biển lớn cũng đang thử nghiệm công nghệ. Maersk, hãng tàu lớn nhất thế giới
hiện đang hợp tác với IBM trong nghiên cứu về việc triển khai công nghệ Blockchain độc đáo dựa trên cơ cấu Hyperledger Fabric. Nó cho phép theo dõi hàng triệu hành trình chuyển hàng mỗi năm và hòa nhập tốt hơn với các nhà chức trách hải quan.
Công ty bán lẻ lớn nhất của Mỹ Walmart cũng đang sử dụng Hyperledger Fabric (cơ cấu Blockchain của The Linux Foundation) trong dự án thí điểm về công nghệ sổ cái phân phối để theo dõi nguồn gốc thịt lợn ở Trung Quốc cũng như đường vận chuyển và lưu kho thịt tại Hoa Kỳ.
Nhiều công ty khác như Amazon, Alibaba, Kestrel, v.v… đã bảy tỏ mối quan tâm đối với việc sử dụng Blockchain cho các nhu cầu hậu cần của họ. Tuy vậy, điều đáng ngạc nhiên là các công ty startup công lập lại không mấy mặn mà với công nghệ này. Chỉ có hai dự án tương tự đã xuất hiện, đầu tiên là Blockfreight và A2B.
Blockfreight là một công ty ở Úc được thành lập bởi những người kỳ cựu trong ngành chuyên vận chuyển hàng và các hoạt động liên quan. Các tính năng chủ yếu của Blockfreight là xây dựng hợp đồng thông minh trên blockchain Ethereum và thẻ BFT: XCP trao đổi được, thẻ này được sử dụng cho tất cả các giao dịch trong mạng lưới Blockfreight. Điều này cho phép nền tảng đó theo dõi tất cả dữ liệu vận chuyển và ngăn ngừa gian lận.
Blockfreight đã đưa vào phát triển hơn một năm nhưng dự án vẫn còn nằm trong giai đoạn nghiên cứu thử nghiệm và phát triển. Cho đến nay công việc vẫn chưa đi xa hơn ngoài thiết kế hệ thống và nghiên cứu công nghệ nền tảng.
Một công ty mới khác là A2B ở Đông Âu chủ yếu tham gia vào thị trường logistics ở Ukraine và Belorussia. A2B là một dịch vụ giao tiếp trực tiếp giữa chủ hàng hóa và đại lý chuyển phát đồng thời xử lý phần lớn khối lượng chuỗi công việc trong khi tránh chi phí chuyển giao.
A2B sẽ không xây dựng mô hình hậu cần mới từ đầu mà thiết kế nó thành sự tổng hợp của nền tảng trực tiếp hiện tại đang hoạt động A2B và công nghệ Blockchain. Các nhà sáng lập mong đợi đó sẽ là bước tiến cho phép vận chuyển quốc tế với chi phí thấp hơn, dễ dàng hơn đồng thời cho phép các doanh nghiệp và khách hàng sử dụng cả đồng tiền định danh và cryptocurrency.
Con đường rộng mở phía trước cho Blockchain xâm nhập vào nghành Logistics và Supply chain.
Với vai trò là phương tiện lưu thông hàng hoá tự do và minh bạch toàn cầu, ngành vận tải và logistics là hệ mạch máu của hoạt động thương mại toàn cầu. Cũng giống như các ngành công nghiệp lâu đời khác, hai ngành này đang phải đối mặt với nhiều vấn đề và mô hình mang tính cách mạng của Blockchain chính là một cách để giải quyết.
Ứng dụng Blockchain và hợp đồng thông minh vào ngành logistics mang lại nhiều lợi ích: truy xuất hàng hóa theo thời gian thực, giảm quy trình công việc và tăng tính minh bạch. Một khi được hình thành, Blockchain chứng tỏ vai trò là cơ sở hạ tầng rẻ hơn và an toàn hơn với khả năng mở rộng cao hơn và dễ dàng tích hợp với các ngành công nghiệp khác.
Việc chấp nhận và áp dụng Blockchain trong ngành logistics có thể không hoàn toàn phù hợp vào thời điểm hiện tại bởi còn những rủi ro và hoài nghi. Nhưng mỗi dự án thành công lại mang tương lai đó đến gần hơn, và chúng ta có thể đoán trước rằng trong vài năm tới đây Blockchain sẽ sớm lan rộng khắp các ngành công nghiệp như một trận cháy rừng.
Blockchain sẽ tạo ra cuộc Cách mạng trong ngành Logistics và Supply chain:
Luồng thông tin và logistics giờ đây đã trở thành hai khía cạnh thiết yếu trong cuộc sống, trở thành xương sống trong việc vận chuyển hàng hóa, dịch vụ.
Khi thương mại quốc tế và logistics tiếp tục mở rộng, các phương pháp hiệu quả hơn đang được phát triển để mang lại dịch vụ vận chuyển hiệu quả hơn. Tuy nhiên, công nghệ Blockchain đang mở ra không gian mới cạnh tranh với ngành logistic trong các lĩnh vực như tính minh bạch và quy trình theo dõi hàng hiệu quả.
Một ngành công nghiệp quan trọng trên toàn cầu
John Monarch,CEO của Shipchain, nhấn mạnh rằng lĩnh vực logistic đang phổ biến toàn thế giới, với tuổi đời hàng thiên niên kỷ, lĩnh vực này đòi hỏi sự đổi mới để mở rộng quy mô, giữ vững tính thực tiễn trong bối cảnh dân số ngày càng gia tăng. Và đây chính là thời điểm cho cuộc cánh mạng công nghiệp lần thứ tư.Ông Monarch cho hay:
“Các thiết bị kết nối xoay quanh Internet of Everything (IoE) cần mức bảo mật cao hơn. Và công nghệ Blockchain là một giải pháp vô song trong lĩnh vực này vì nó mang lại sự bảo vệ tốt nhất thông qua sổ cái phân phối, mã hóa tiên tiến, smart contract và giảm thiểu vị trí trung gian. Do đó, công nghệ này sẽ khắc phục một số bất cập như tham nhũng, mã độc ransomeware, hacker, phí bảo hiểm…”
Ông kết luận rằng một khi mạng lưới Blockchain bắt đầu khởi chạy trên nền tảng thị trường lớn, công nghệ này sẽ tiết kiệm cho ngành thương mại quốc tế ít nhất 50 tỷ USD mỗi năm. Và trong giai đoạn chín muồi, công nghệ Blockchain có thể tiết kiệm cho ngành logistic khoảng 500 tỷ USD mỗi năm.
Vai trò thực tế của Blockchain đối với nghành Supply chain và Logistics.
Chuyên gia Blockchain, Aleksandar Matanovic cho rằng Blockchain thực sự là một công cụ để cải tiến quy trình khi đưa sử dụng triệt để các thuộc tính vốn có.
“Cũng như nhiều ngành công nghiệp khác, tôi không xem Blockchain như một công cụ để tăng tính hiệu quả bởi có nhiều hệ thống hiệu quả hơn các hệ thống dựa trên nền tảng Blockchain. Tôi coi đây là một phương thức giúp cho hệ thống trở nên minh bạch, độc lập hơn và ít phụ thuộc vào các trung gian hơn “, ông Matanovic nói thêm.
Tầm quan trọng của việc theo dõi hàng hiệu quả trong supply chain.
COO của BitLand, Christopher Bates, giải thích rằng một trong những vấn đề chính trong giám sát hàng hóa hiệu quả là biết khi nào tài sản thay đổi quyền sở hữu hoặc quyền giám hộ. Ông Bate lấy lịch sử hoạt động của một chiếc xe làm ví dụ:
“Việc xác minh liệu một chiếc xe đã từng bị dớp tai nạn trước đó và khung/cấu trúc xe đã bị hư hỏng là rất quan trọng. Nếu tồn tại một hồ sơ theo dõi chiếc xe công khai mà người dùng không thể tự ý thay đổi, thì người bán sẽ không còn đường để bán những chiếc xe hư hỏng nặng cho người tiêu dùng nữa.” Ông Bates cũng giải thích rằng những bất cập trong quyền sở hữu đất đai còn có tầm ảnh hưởng trên toàn thế giới. Một trong những vấn đề thường xuyên xảy ra là khi một thửa đất được bán gấp đôi hoặc ba lần, có nghĩa là một người bán đất cho nhiều người nhưng chỉ có duy nhất một người trong số hàng vạn người bán (nếu có) là thực sự hợp pháp. Ở một số nơi, quyền sở hữu đất đai được lưu giữ trên giấy hoặc chỉ được theo dõi bởi một cá nhân duy nhất. Trong những trường hợp này, thường không thể biết chính xác được chuỗi giám sát, cũng như những cá nhân lạm dụng quyền sở hữu để trục lợi.
Trách nhiệm giải trình trên Blockchain.
Bởi quá trình vận chuyển bất cứ thứ gì là một chuỗi các giao dịch cầm tay, nên sự ra đời của một hồ sơ không thể tự ý thay đổi sẽ giúp cho việc theo dõi những người chịu trách nhiệm về khối tài sản trong mỗi lần bàn giao vận chuyển trở nên hoàn toàn khả thi. Các dịch vụ chuyển phát hiện có thường theo dõi các kiện hàng hóa dọc theo tuyến đường của họ, nhưng phương pháp như vậy vẫn chưa hoàn hảo. Ông Bate cho rằng:
“Vấn đề ở đây là vì hồ sơ vận chuyển có thể thay đổi được, có thể bị giấu kín hoặc tẩy xoá hoàn toàn dưới sự can thiệp của con người. Chính phủ các nước có thể giấu nhẹm chi tiêu ngân sách của họ bằng cách xóa các hồ sơ vận chuyển hoặc ngăn không cho phát hành hồ sơ. Một mặt, các chính phủ sẽ lập luận rằng đây là vì an ninh quốc gia, nhưng mặt khác, những người đóng thuế tài trợ ngân sách quốc gia có quyền đòi hỏi sự minh bạch trong chi tiêu.” Công nghệ Blockchain là sự kết hợp của chuỗi kiểm soát với tính minh bạch trong lưu giữ hồ sơ không thay đổi. Điều này tạo ra một hệ sinh thái ngăn chặn các tác nhân nguy hiểm, và cũng nhờ tính minh bạch này mà trở nên phổ biến.
Thay cho lời kết, Ông Bate nhấn mạnh rằng bất cứ ai có mặt trong phong trào nhân quyền nên cảm thấy hạnh phúc bất cứ khi nào chính phủ quyết định áp dụng công nghệ Blockchain trên bất kỳ lĩnh vực nào. Điều đó có nghĩa là chính phủ đang tiến tới minh bạch dù họ có biết hay không.